Overal zie je kerstversiering verschijnen en hangt er een feestelijke sfeer in de lucht. Vrienden en familie contacteren je om plannen te maken voor de feestdagen.

Het is de mooiste tijd van het jaar, we hopen stiekem op een witte Kerst en veel gezelligheid en feestvreugde met de mensen die we graag zien. Toch kunnen de feestdagen voor velen stress met zich meebrengen. We moeten op tijd onze kerstkaartjes schrijven en versturen, proberen aan ieders verwachting te voldoen met originele cadeautjes en dan hebben we het nog niet over de boodschappen voor en het klaarmaken van het feestmenu. 

Als de kerstperiode voor jou eerder voelt als de drukste tijd van het jaar, lees dan zeker verder.

Stress voor Kerst

Zelfs als het goed gaat met je mentale gezondheid kan stress tijdens de feestdagen ons helemaal onderuit halen. Deadlines op het werk, een drukke agenda, verplichte familiebezoekjes, alle voorbereidingen voor het feest met je vrieden of familie... je begrijpt wel wat ik bedoel. Er aan denken alleen al doet je stressgehalte misschien wel pieken - sorry daarvoor

Gelukkig kan zelfzorg je helpen om de feestdagen door te komen in goede mentale gezondheid.

7 zelfzorg tips voor de feestdagen

Maak een plezierlijst

Het is makkelijk om je te verliezen in takenlijstjes tijdens de eindejaarsperiode. Daarom is het boeiend om eens een plezierlijstje te maken. Kies een handvol activiteiten die je mentale gezondheid ondersteunen en je humeur verbeteren. Als je niet goed weet wat je op zo’n lijstje kan zetten, stel jezelf dan eens de volgende vraag: “Wat zorgt ervoor dat je je weer kinds voelt of wat maakt je kinderlijk enthousiast?”

De feestdagen geraken makkelijk gevuld met verplichtingen, waardoor er weinig tijd overblijft voor wat je graag doet. Dat kan dan weer leiden tot frustratie, waardoor het plezier van de feestdagen omslaat in stress. Als je daarbij ook nog eens de druk voelt om te genieten, omdat dit “de mooiste tijd van het jaar” hoort te zijn, is je plezier al helemaal niet meer te bespeuren.

Anderzijds kan een lege kalender ook een negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid — eenzaamheid tijdens de feestdagen is een onderschat fenomeen, waar veel mensen mee te kampen hebben.

Deze tip geldt voor zowel mensen met lege als een overvolle agenda:

Neem voor de feestdagen beginnen even de tijd om stil te staan bij dingen die je leuk vindt aan deze periode van het jaar, zelfs de allerkleinste dingen. En plan deze in je agenda. Het kan zo eenvoudig zijn zijn als jezelf verwennen met een dekentje en een dampende kop warme chocolademelk, een wandeling te maken in frisse lucht, kerstkoekjes bakken, naar de bioscoop gaan, een spelletjesavond met vrienden, …

Maak het heel concreet en voorzie een datum en een tijdstip in je agenda om deze dingen ook echt te doen.

Plan niet te veel (en zeg gerust nee!)

Je hoort het wel vaker: “Nee.” is ook een zin. Het klopt inderdaad dat nee zeggen een vorm van zelfzorg is. Dit komt omdat de meeste mensen zich (onbewust) verplicht voelen om anderen een plezier te doen, zélfs als het hen niet goed uitkomt of ze eigenlijk al overbevraagd zijn. Door telkens klaar te staan voor anderen of in te gaan op leuke activiteiten, geraakt je agenda overvol en kom je in een rush terecht waardoor je niet weet wat eerst te doen. Dit zorgt voor onnodige stress en ik hoef je niet te vertellen dat dit niet goed is voor je mentale gezondheid.

Bescherm jezelf en je mentale gezondheid: geef jezelf een limiet op dingen waarop je “ja” zegt. Stel prioriteiten en bepaal wat je kan overslaan. Beperk dubbele boekingen of afspraken te kort op elkaar. Als het ervoor zorgt dat je energie wordt leeggezogen, je stress zal ervaren, het als te veel en te druk aanvoelt, kies dan voor jezelf en zeg nee… Dat is trouwens een uitstekende tip voor de rest van het jaar. Wees je ervan bewust dat je vaak meer respect krijgt als je nee zegt, dan wanneer je telkens toegeeft aan anderen.

Vergeet niet: het feest is daar waar je niet bent geweest. Natuurlijk wil je graag op leuke dingen aanwezig zijn en natuurlijk was het altijd fantastisch nét op het moment dat jij er niet bij was (dat is uiteraard niet echt zo, dat lijkt alleen maar zo). Kies gewoon wat je wel doet en laat de rest los.

Je kan niet overal zijn en dat hoef je eigenlijk ook niet te willen.

Creëer een veilige plek en ontsnappingsroute voor jezelf

Uiteraard is het onmogelijk om je helemaal af te sluiten voor de verplichtingen van de feestdagen. Sommige dingen moet je nu eenmaal doen. Daarbij is het belangrijk om voor jezelf een ontsnappingsroute te voorzien. Wat kan je doen wanneer je overprikkeld raakt? Ga tijdig even naar het toilet of zelfs een klein wandelingetje maken. Adem een paar keer diep in en uit, neem je smartphone erbij en begin wat te scrollen, … het maak niet uit wat je doet, zolang het jou maar helpt.

Het is belangrijk om hier op voorhand even over na te denken, want als je afwacht tot wanneer je in de stress en spanning zit, dan is het gewoon te lastig om nog op zoek te gaan naar wat je op dat moment helpt. Bedenk dus een plan voor jezelf en dat op zich voorkomt angstaanvallen en creëert een gevoel van veiligheid, omdat je weet wat je kan doen wanneer je het nodig hebt.

Doe hetzelfde wanneer je volk ontvangt bij je thuis. Als je constant klaar staat om je gasten te verwennen en ervoor te zorgen dat ze niets te kort komen, dan zit jij vast in de stress en heb je niet de kans om te genieten van je avond. Bedenk dus op voorhand wat je kan doen wanneer het even te veel wordt. En wees je er vooral van bewust dat het ook voor jou feest is. Je gasten beleven meer plezier aan het feest als jij er ook kan van genieten.

Bepaalde familieleden of vrienden bezorgen je al meer stress dan anderen - daar ben ik mij zeer bewust van, ik heb dat zelf ook - dus bedenk ook daarvoor op voorhand een ontsnappingsroute en een veilige plek. Weet dat die personen zijn wie ze zijn en als jij je erin opjaagt zal het zeker niet helpen. Probeer hen ook niet te veranderen, maar zoek voor jezelf een manier om ermee om te gaan - of even te ontsnappen. Weet dat je niet de enige bent die te maken krijgt met familiedrama’s of “zatte nonkels”. Dit is echt een wereldwijd fenomeen.

Wat doet het met je om dit op die manier te bekijken?

Hou vast aan je dagelijkse zelfzorg routine

Als je het gewend bent om dagelijks te sporten, mediteren, schrijven of gewoon de dag te starten met een half uurtje voor jezelf, blijf dat dan ook doen tijdens de feestdagen. Deze vaste routine helpt je mentale gezondheid te bewaren, zelfs in drukke periodes. Het zijn kleine momenten van houvast, waardoor je eventuele angstaanvallen of paniekmomenten kan voorkomen tijdens de feestdagen.

Wij mensen vergeten onze opgebouwde gewoontes makkelijk, omdat we vakantie hebben, langer willen uitslapen of er gewoon géén dagplanning is. Denk hiervoor ook even vooruit en bepaal voor jezelf hoe je die opgebouwde zelfzorg routines zal inbouwen tijdens de feestdagen. Veel van die gewoontes kunnen we ook gewoon op vakantie blijven doen. Wees hierin een beetje streng voor jezelf: als je weet dat dit jouw mentale gezondheid ondersteunt, hou er dan ook aan vast. Vergelijk het met de dagelijkse medicatie die je neemt voor je cholesterol, bloeddruk of vitamines ter ondersteuning van je gezondheid: die neem je ook gewoon door tijdens je vakantie.

Want ook een goede mentale gezondheid is zorgen voor je algemene gezondheid.

Bewaak je financiën

Zeker in tijden van financiële crisis is het belangrijk om goed om te gaan met je persoonlijke financiën. Het is al vaker onderzocht en bewezen dat geldzorgen en financiële druk een belangrijke bron van stress zijn tijdens de feestdagen. We moeten geld uitgeven aan cadeaus, uitstapjes, decoratie, kledij, feestmaaltijden, … Het blijft nog steeds een groot taboe om te besparen op deze zaken, want weinigen durven toegeven dat het momenteel financieel even wat krap is.

Dus ook financiële zelfzorg is een belangrijke vorm van zelfzorg en noodzakelijk voor je mentale gezondheid. Het is natuurlijk niet zo fancy als naar de wellness of op weekend gaan, maar toch is het een heel erg onderschatte vorm van zelfzorg.

Je hoeft er niet in te overdrijven, maar hou eens een overzicht bij van je inkomsten en je uitgaven, zodat je een beter zicht hebt op bepaalde kostenplaatjes. En kies voor een goedkoper alternatief. Dure cadeaus zijn daarom niet beter. Durf ook hier “nee” te zeggen op een activiteit die momenteel niet in je budget past.

Bescherm jezelf en maak van de “mooiste” tijd van het jaar niet de "duurste" tijd van het jaar.

Plan een sessie bij een professional

Als je nu al weet dat je vooral overweldigd zal zijn tijdens de kerstperiode, maak dan een afspraak bij een professional. Voorkomen is beter dan genezen wordt wel eens gezegd. Weet dat je er echt niet alleen voor staat en dat er niets mis is met hulp vragen.

Het leven vraagt nu eenmaal veel van een mens. Met alle aandacht voor mentale gezondheid, met het stijgend aantal burn-outs, is het absoluut niet slecht om de hulp van een professional in te schakelen. Je hoeft daarmee geen traject van jaren te doorlopen. Vaak kan het al voldoende zijn om een paar keer langs te gaan, te ontdekken hoe jij meer aan zelfzorg kan doen en daarmee verder te kunnen voor een langere periode. Dat kan echter alleen als je op tijd hulp inschakelt. Als je wacht tot je in zware overspanning, burn-out of een depressie zit, dan is de weg naar herstel veel langer dan wanneer je tijdig aan de alarmbel trekt.

Vergelijk het met een veilige plek / ontsnappingsroute: wanneer je een vertrouwenspersoon hebt die verder niet betrokken is bij je persoonlijke leven, dan voel je meteen die veiligheid en weet je dat je gesteund bent wanneer nodig. Of het nu een coach, therapeut, psycholoog of psychiater is, weten dat je een plek en een persoon hebt waar je naartoe kan op momenten dat het even wat minder gaat, wekt zeer ondersteunend voor je mentale gezondheid.

Zelfzorg moet je zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen.

Oefen dankbaarheid

Misschien heb je het al eerder gehoord en denk je stiekem in jezelf dat dankbaarheid uiten nutteloos is. Zeker wanneer het minder goed met je gaat, je misschien zwaar nieuws te verwerken krijgt en het in eerste instantie lijkt alsof je niets hebt om dankbaar voor te zijn. Uiteraard kan dankbaarheid je problemen niet magischerwijs doen verdwijnen, toch draagt het bij aan je mentale welzijn en het helpt je om te zien wat voor moois er ook is, naast datgene wat moeilijk is op dit moment. Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat dankbaarheid een manier is om beter met het leven om te gaan. Bovendien is het 100% gratis, goed dus voor je financiële zelfzorg.

Probeer dagelijks 3 dingen op te sommen waarvoor je dankbaar bent. Dat kunnen heel kleine dingen zijn zoals de zon die toch even schijnt ondanks een koude, grijze dag. Of misschien wel de blog die je nu aan het lezen bent en waar je inzichten uit haalt voor de komende periode. Het maakt niet uit wat het is en het hoeft vooral niet groot te zijn. Gun jezelf om te oefenen op dankbaarheid en weet dat dit een vorm van training voor je hoofd is.

Elke dag een heel klein beetje oefenen is beter dan helemaal niet.

In goede mentale gezondheid door de feestdagen

Hoewel de feestdagen tijdens de kerst- en eindejaarsperiode worden gezien als de mooiste tijd van het jaar, deelt niet iedereen deze mening. Voor velen kunnen de feestdagen een ware uitdaging zijn en hopen ze dat deze periode zo snel mogelijk voorbij is. Dus als jij de feestvreugde niet kan voelen en je voelt je eenzaam, angtig of gestrest, weet dan dat je niet alleen bent. Ik hoop van harte dat bovenstaande tips je helpen om je mentale gezondheid te ondersteunen. Wanneer je zorgt voor jezelf en je mentale gezondheid, is het namelijk al een pak makkelijker om de feestdagen te overleven en er hopelijk zelfs van te genieten.

Als je voelt dat het even wat te veel wordt en je overweldigd raakt door stress en angst, neem deze tips er dan weer even bij. Zoals je ziet hoeft zelfzorg niet moeilijk te zijn, want zelfs eenvoudige tips kunnen een diepgaand effect hebben op jou, je mentale gezondheid en je gevoel van geluk.

Ik wens je oprecht fijne, warme feestdagen toe in een goede mentale gezondheid.