April is "Stress Awareness Month" – ideaal om even stil te staan bij die ongenode gast die zich maar al te thuis voelt in zoveel van onze levens: stress. Zelfs als we er geen officieel label opplakken, voelen we het vaak wel, die onrust die onderhuids borrelt, dat korte lontje dat sneller ontbrandt dan ons lief is, dat constante gevoel alsof we een paar stappen achter de feiten aanlopen.
Even voor de duidelijkheid: stress en burn-out zijn geen persoonlijke tekortkomingen, geen teken van zwakte. Ze zijn veeleer een logisch antwoord op een systeem dat steeds meer van ons vraagt, een maatschappij die vaak meer waarde lijkt te hechten aan prestatie dan aan menselijkheid. En misschien wel het allerbelangrijkste: ze zijn signalen. Duidelijke, soms schreeuwende signalen dat het hoog tijd is om even pauze te nemen, om te luisteren naar de zachte maar dringende stem van ons lichaam en onze gedachten.
Hoe komt het dat steeds meer mensen bezwijken onder stress en burn-out?
Ik deel enkele bedenkingen. Voor alle duidelijkheid: dit is geen wetenschappelijke studie, het zijn inzichten uit het dagelijks leven en mijn praktijk.
- De veeleisende altijd-aan-cultuur: We leven in een wereld die nooit lijkt te slapen. Onze mailbox kent geen kantooruren, onze (whats)apps blijven onophoudelijk pingen, en zelfs onze momenten van ontspanning voelen soms als een verplicht nummertje op onze al volle takenlijst. De constante stroom van prikkels en externe verwachtingen creëert een omgeving waarin we zelden écht tot rust komen. Zelfs als we fysiek pauze nemen en tv kijken, blijft die innerlijke motor draaien, het hoofd malen, het lichaam gespannen.
- De zware last van prestatiedruk: Vooral onze generatie (de 'Millennials') voelt een immense druk om op alle fronten te ‘slagen’: financieel stabiel zijn, een glanzende carrière opbouwen, een bruisend sociaal leven onderhouden, fysiek in topvorm zijn én emotioneel in balans blijven. Combineer dat met de huidige economische onzekerheid en de constante vergelijking op sociale media. Het is niet verwonderlijk dat zoveel mensen zich chronisch uitgeput voelen.
- Het FOMO-gevoel: We scrollen, we klikken, we swipen. We openen onze ogen en grijpen naar onze telefoon tot wanneer we 's avonds laat gaan slapen. We willen ‘bij’ zijn, verbonden blijven, niets missen van die eindeloze stroom aan informatie. Maar zelfs als die informatie overwegend positief is, slorpt het vaak onze mentale energie op. Ons brein krijgt nauwelijks nog de kans om te herstellen, om de informatie te verwerken en tot rust te komen.
- De drang naar controle: Er heerst een diepgeworteld geloof dat we alles onder controle moeten hebben, dat ‘goed’ pas ‘goed genoeg’ is als het perfect is. Maar dat onhaalbare ideaalbeeld is niet alleen frustrerend, het is ook dodelijk vermoeiend. Als er één ding is dat ik heb geleerd is het namelijk dat het leven niet te controleren valt.
Wat kunnen we hieraan doen?
Enkele tips om hiermee aan de slag te gaan.
- Ken je grenzen: iedereen heeft zijn limieten, ook al willen we graag geloven dat dit niet zo is. Een gouden regel daarbij: het is niet omdat je het graga doet, dat het goed voor je is. Soms wil je graag aanwezig zijn op een activiteit met vrienden of familie, maar is het allemaal even "op". Dat is oké. Zolang je voldoende communiceert en tegelijk een betrouwbare partner blijft. Niemand vindt het leuk dat we telkens weer last minute onze plannen moeten wijzigen, omdat steeds dezelfde persoon op het nippertje afzet.
- Bedenk voor jezelf wat ‘succes’ betekent: wat als succes niet langer synoniem staat voor een overvolle agenda of constante bereikbaarheid? Wat als succes betekent: trouw blijven aan je eigen waarden, bewust ruimte creëren voor rust, leren luisteren naar de zachte fluisteringen van je eigen behoeften? Het is menselijk om niet altijd op je allerbest te zijn. Het is oké om even stil te vallen, om te herstellen. Dat maakt je niet minder waardevol, het maakt je… menselijk.
- Het is altijd feest waar je niet bent geweest: in werkelijkheid zijn de zaken zelden zo mooi als ze worden voorgesteld. Probeer dan ook niet telkens mee te gaan in de verhalen die worden verteld. Als je de beslissing neemt om ergens niet naartoe te gaan, voornamelijk omdat het je meestal meer energie kost dan het je oplevert, geloof dan ook niet dat het toevallig deze keer wel fantastisch was. En oh ja: zet zoveel mogelijk notificaties van apps uit. Niet elke 'ping' moet meteen bekeken noch beantwoord worden.
- Laat het los: maak voor jezelf een overzicht en ontdek wat je kan controleren. Alle zaken waar je geen enkele controle over hebt? Die kan je maar beter loslaten, want het enige wat er verandert is dat jij je energie verliest. Zaken buiten je controle gaan écht niet veranderen als jij je er zorgen over maakt. Dus doe vooral geen moeite meer en laat ze gewoon los.
In conclusie
Stress is geen teken van falen. Burn-out is geen bewijs van een zwak karakter. Het zijn heldere, soms heel luide signalen van een lichaam en een hoofd dat dringend op adem wil komen. Dus als jij vandaag denkt: "Ik ben te moe om nog langer sterk te zijn," weet dan dat mildheid óók een immense kracht is. En dat écht goed voor jezelf zorgen niet begint bij het plannen van een sporadische wellnessdag, maar wél bij de oprechte vraag:
"HOE GAAT HET ECHT MET MIJ?"