De moed van “Nee” zeggen

Nee zeggen vraagt moed

Ben jij ook iemand die altijd zijn best doet voor anderen? Als een goede vriend(in) om jouw hulp vraagt, sta jij altijd klaar? Heb je daar eigenlijk niet altijd de tijd of de energie voor? Zou je liever wat vaker "nee" zeggen?

Op het werk wordt een vrijwilliger gevraagd om een nieuw en interessant project te leiden. Of je wordt uitgenodigd voor de zoveelste vergadering. Er wordt gevraagd wie de notulen wil nemen van deze vergadering. Ben jij dan één van de eerste om zich aan te bieden als vrijwilliger? Vind je alles interessant en wil je op de hoogte blijven? Weet je tegelijk niet goed hoe en wanneer je alles moet rond krijgen?

Daar ben je heus niet alleen in. Heel wat van de mensen die bij mij op gesprek komen zeggen veel vaker ja dan hen eigenlijk lief is. Het lijkt onmogelijk om nee te zeggen of om aan te geven dat je geen tijd hebt. En als je dan al eens nee zegt, dan heb je het gevoel dat je daar een goeie reden moet voor hebben. 

Het vraagt dus best wel wat moed om nee te zeggen. En al helemaal als je op dat moment geen bijzondere verplichtingen in je agenda hebt staan. Als jij nee zegt schuilt daar namelijk een risico in. Je bent bang dat je de andere zou kunnen teleurstellen. En gezien jij een plezierder bent, is dat het laatste wat jij wil doen. Je staat er namelijk om gekend om anderen altijd ter hulp te schieten. 

Eigenlijk zeg jij al heel lang nee

Wat als we het nu eens van een andere kant bekijken? Als jij het op dit moment heel druk hebt en niet goed weet waar eerst te beginnen, dan heb je misschien te vaak ja gezegd op vragen van anderen. En dat betekent dat je eigenlijk al iets te vaak nee hebt gezegd tegen jezelf. Of, als je mij toelaat om nog een stapje verder te gaan, misschien heb je nee gezegd tegen je gezin. Je hebt immers geen tijd om samen leuke dingen te doen of gewoon samen niets te doen.

Je vindt het met andere woorden minder erg om nee te zeggen tegen jouw dichte omgeving dan tegen vrienden, collega's, klanten of een baas. Ik weet het, het lijkt soms alsof je niets anders kan. En ja, het lijkt gemakkelijk gezegd dat je wat vaker nee moet zeggen. Het zit ook in jou, jij bent nu eenmaal iemand die graag goed doet. En de dingen die je doet zijn niet altijd dingen die je niet leuk vindt. Er zullen wel zaken bijzitten die je minder fijn vindt, maar meestal doe je het met plezier. Zeker als je nadien een pluim krijgt van je manager. Of als je klanten je de vraag stellen en jij weet dat ze je appreciëren.

Het goeie nieuws is dat je weet hoe je nee kan zeggen. Nu is het alleen nog een kwestie van het tegen de juiste personen te durven zeggen. 

FOMO bij nee zeggen

The Fear of Missing Out, FOMO, het is een populaire term geworden. Maar er zit veel waarheid in. Als jij nee zegt op een avondje uit, wat ga je dan missen? Nee zeggen op dat nieuwe project is ook heel moeilijk, want je houdt wel van nieuwe dingen. Nee zeggen tegen je klanten, betekent mogelijk het verliezen van deze klant. 

Mensen als wij houden er niet van om iets te missen. We willen graag overal bij zijn en van alles op de hoogte zijn. Bovendien is het altijd toevallig als je er niet bij bent dat een feestje super leuk was of het project heel boeiend is. En als de klant niet bij jou komt, dan ben je bang dat je die persoon teleurgesteld hebt en dat mogelijke gevolgen heeft op de lange termijn. 

Eigenlijk heeft het allemaal in meerdere of mindere mate te maken met ego. Het is namelijk niet fijn als een project waar jij die ene keer niet aan meewerkte plots een succes wordt. Of een etentje waarvoor jij bent thuis gebleven was super gezellig. Dat krenkt ons een beetje in ons ego. Bewust of onbewust gaan we dan denken dat we misschien niet goed genoeg zijn of niet leuk genoeg. En dat geeft ons zelfvertrouwen dan weer een knauw. 

Nee zeggen in de praktijk

Intussen is de theorie over nee zeggen wel duidelijk. Ik ben waarschijnlijk niet de eerste die je vertelt dat nee zeggen tegen iemand anders, ja zeggen tegen jezelf is. Allemaal goed en wel, maar hoe kan je nu nee zeggen in de praktijk?

Maak een balans op

Een regel die ik hierbij toepas is: wat vraagt het van je om ja te zeggen en wat levert het je op? 

Ga voor jezelf na waar de balans zit bij de volgende vraag waar jij al dan niet zal op ingaan. Levert het meer op dan wat het van je vraagt? Ga er dan gerust voor!

Je hoeft niet altijd een excuus te hebben

Soms stemmen we met iets in, omdat we niet echt een excuus hebben om nee te zeggen. Hoe vaak gebeurt het dat je eindelijk eens een gaatje in je agenda hebt? En hoe vaak wordt dat gaatje weer opgevuld door het verlenen van een gunst aan iemand? Op die momenten is het belangrijk om toch te zeggen dat je geen tijd hebt. Want je hoeft niet altijd een excuus te hebben om ergens niet op in te gaan. Trouwens, tijd voor jezelf en/of voor je gezin is het perfecte excuus.

Om de één of andere reden hebben wij ergens geleerd dat als we officieel "niets" te doen hebben, dit geen geldig excuus is om onze agenda te blokkeren. Niets doen is echter zeer waardevol en dat verdient een plekje in onze agenda.

Blokkeer je agenda

Maak één keer per week een planning op in je agenda. Bekijk wat er die week al op de agenda staat en plan momenten in voor jezelf. Blokkeer die momenten ook echt in je agenda. Dit helpt om een beter overzicht te hebben en het geeft aan dat jij daar tijd voor jezelf mag nemen. Als iemand je dan iets vraagt, kan jij makkelijker zien dat je agenda eigenlijk niet vrij is. Het is ook minder evident om een moment dat geblokkeerd staat vol te plannen met andere zaken. 

Wees niet te streng voor jezelf

Zoals met alles wat met zelfzorg te maken heeft is het belangrijk om niet te streng te zijn voor jezelf. Nee zeggen tegen anderen is niet zo eenvoudig als je al jaren gewend bent om altijd klaar te staan voor iedereen. Ga dus met babystapjes te werk en wees trots als je eens nee gezegd hebt. Ga je zelf niet berispen omdat je wéér eens in die oude gewoonte vervallen bent. Dat helpt je niet vooruit en geeft je alleen een groter schuldgevoel. Je bent tenslotte maar een mens, zoals iedereen.

Niemand is perfect en jij hoeft dat ook niet te zijn.